Tge fa RTR per la cultura?

RTR è la patria rumantscha en tun, text e maletg. Nus purschain in accumpagnament al radio da 24 uras a di che cumpiglia 30% musica indigena grischuna, istorgias or da las regiuns, emissiuns da televisiun regularas ed in’offerta digitala attractiva.

RTR accumpogna e promova l’ierta culturala rumantscha e ses svilup a moda cumplessiva, consequenta e persistenta. Cun derasar ses programs sin plaun naziunal ed a moda digitala e cun suttitular sias emissiuns (teletext 777 u suttitels averts) renda RTR visibla la cultura indigena e fa attent ad ella, e quai sur ils cunfins linguistics e geografics.

RTR – per la musica indigena e genuina La cumpart da la musica svizra en ils programs da Radio RTR munta a 54%. Da quels èn 30% musica grischuna, 21% musica rumantscha e 49% musica da l’ulteriura Svizra. Dapi onns dat la musica grischuna e rumantscha en il tun tar RTR. Passa 11’500 registraziuns e producziuns da musica da las pli diversas spartas ha RTR realisà dapi il 1950. Las registraziuns vegnan integradas en il repertori da musica da RTR ed èn adina puspè d’udir sin las undas rumantschas. Il public po giavischar musica locala da l’agen chor u da l’atgna societad da musica. Ina tala resonanza na chatta la musica indigena nagliur auter.

La Svizra – ina naziun da musica La musica tutga per bleras e blers tar il mintgadi. 21% da las persunas en Svizra chantan, 18% sunan almain in instrument ed 8% sautan durantlur temp liber. 72% visitan concerts u autras occurrenzas musicalas, 47% van a festivals, 26% visitan represchentaziuns da ballet u d’auters sauts. Var 96% da las persunas en Svizra consumeschan durant il temp liber in u plirs geners da musica. Musica vegn consumada via telefonin (64%), via internet (68%) ed – il pli savens – tadlada via ils chanals da radio e televisiun (89%).

RTR – per la litteratura indigena e genuina

Cun emissiuns specificas preschenta e promova RTR la litteratura indigena. Uschia preschentain e discutain nus regularmain novs cudeschs d’auturas e d’auturs rumantschs. Purtrets pli lungs d’auturas e d’auturs sco era da translaturas e translaturs datti sporadicamain en l’emissiun da radio la Marella u en l’emissiun documentara Cuntrasts. Cun nossa rubrica quotidiana Impuls dain nus la chaschun cunzunt ad auturas ed ad auturs giuvens u anc main enconuschents da sa preschentar al radio cun texts litterars pli curts. Plinavant è RTR onn per onn partenari dals Dis da Litteratura a Domat, nua che nus rapportain da l’eveniment e reflectain ils trais dis cun rapportar al radio, en la televisiun ed online.

RTR – per il film indigen e genuin

Ina fanestra impurtanta cun vista sin la cultura rumantscha èn ils Cuntrasts. Ils films documentars da 25 minutas davart la cultura rumantscha e grischuna cuvran in spectrum vast e varià. Ils Cuntrasts reflecteschan e preschentan midadas, svilups ed istorgias da noss mintgadi e reuneschan la populaziun a las premieras dal film, sco per exempel a chaschun da la premiera dal film dad Esther Berther Crescher per tut pretsch – il dilemma da Laax.

Dapi il 1997 vegn reglada la collavuraziun tranter la branscha da film svizra e la SRG SSR cun in contract, il Pacte de l’audiovisuel. Quel fixescha las cundiziuns generalas per coproducziuns da la SRG SSR cun producentas e producents da film independents. En quest rom coproducescha e sustegna RTR mintg’onn quatter fin sis films d’auturas e d’auturs libers, sco per exempel il film da Felice Zenoni A la funtauna che ha cuntanschì passa 81’000 persunas sin SRF 1.

Play Suisse è la plattafurma da streaming da la SRG SSR. Ella porscha las meglras atgnas producziuns e coproducziuns da SRF, RSI, RTS e RTR, e quai senza barrieras linguisticas. Ils films, las serias, las documentaziuns, las reportaschas e las perlas da l’archiv èn disponibels en la lingua originala cun suttitels tudestgs, franzos e talians – producziuns tschernidas era cun suttitels rumantschs. La plattafurma cumplettescha la purschida da la SRG SSR e metta en scena il film svizzer cun tut sias fassettas da tut las parts dal pajais. En total pon ins guardar sin Play Suisse 53 serias ficziunalas e d'animaziun, 413 films dramatics, 523 films e serias documentaras e 269 films curts e films animads (cifras dal mars 2024) ch'èn vegnids producids en il rom dal Pacte de l'audiovisuel,tranter quels per exempel era la nova seria da success da SRF Davos 1917 ubain la seria fictiva da RTR L’ultim Rumantsch.

RTR – per promover talents

RTR promova talents da musica, da film e da litteratura: grazia a RTR pon artistas ed artists far lur emprims pass en la publicitad mediala. Ellas ed els han la chaschun da vegnir scuverts d’in public pli vast en las autras regiuns linguisticas, sco per exempel Mattiu Defuns, Cantus Firmus Surselva, Liricas Analas, Bibi Vaplan, Gianni Tschenett, Chiara, euv.

RTR – per la memoria audiovisuala

RTR è la memoria audiovisuala da la Svizra rumantscha: l’archiv cuntegna documents dapi il 1925 e cumpiglia actualmain circa 70’000 audios, var 43’000 videos ed il pli grond archiv da musica rumantscha cun passa 11’500 tocs da musica indigena registrads da RTR ils ultims decennis. L’archiv è in bain cultural avert per tut las persunas interessadas, el promova l’identitad e la schientscha per l’atgna istorgia. Nossa patria è nossa identitad, nossa cultura, nossa lingua e nossa luschezza. Questas valurs vul RTR era dar vinavant a la proxima generaziun.

RTR – ina partenaria fidada

RTR è la partenaria da medias d’occurrenzas culturalas pitschnas e grondas en il Grischun, sco per exempel da l’Open Air Lumnezia, dal Festival da la chanzun rumantscha, da l’Opera Viva, da festas da chant e da musica, euv. RTR realisescha producziuns e tgira contacts directamain al lieu. Las organisaturas ed ils organisaturs profiteschan da la promoziun en ils programs da RTR, per exempel en furma da trailers u d’avis a l’occurrenza. RTR collavura cun ils partenaris e las organisaturas regiunalas.

RTR – per tgirar in project prezius: nossaistorgia.ch

La plattafurma digitala nossaistorgia.ch è ina pagina trilingua (rumantsch, tudestg e talian), sin la quala RTR publitgescha singuls films ed emissiuns da radio or da ses archiv. Ma nossaistorigia.ch è dentant cunzunt ina plattafurma participativa per persunas privatas e per instituziuns (archivs culturals, uniuns, societads). Tuttas e tuts pon publitgar qua regurdientschas en furma da fotografias, films ed audios.

RTR – per gidar a decodar nossa cultura

La cultura rumantscha è vasta. Nus gidain a decodar ella e dain in sguard davos las culissas da la quarta lingua naziunala sin rtr.ch/decodar. Cifras e fatgs en furma curta e cumpacta, descripziuns da tradiziuns e da gieus e bler auter gidan noss giasts u era persunas da lingua estra a chapir meglier noss mintgadi. RTR vul era mussar la cultura rumantscha ordaifer il Grischun, sco per exempel a chaschun da l’emprim Festival dal film rumantsch a Turitg che ha gì lieu il november 2023.

RTR – per las tradiziuns ed ils usits

Regularmain rapporta RTR da las pli differentas tradiziuns ed usits, per exempel dal Chalandamarz, da la visita da Son Niclà, da l’usit da trair schibettas, dals tils da tschaiver, da las stgargiadas d’alp, euv. RTR elavura era veglias ditgas rumantschas e las inscenescha cun tun e maletg, sco per exempel la ditga da la giunfra da Morteratsch. A la chatscha deditgescha RTR mintgamai l’entir mais da settember e rapporta da la pli gronda tradiziun en il Grischun cun tut sias fassettas. Quai collia las valladas.

Artitgel 7: Cultura 1.

Cun sia purschida contribuescha la SRG SSR al svilup cultural ed al rinforzament da las valurs culturalas dal pajais. Ella promova la cultura svizra resguardond spezialmain la litteratura e la creaziun musicala e cinematografica. 2. Ella intermediescha la cultura svizra en sias differentas furmas. 3. Ella furnescha sias prestaziuns culturalas en spezial cun: a. collavurar stretgamain cun la cinematografia svizra; b. collavurar stretgamain cun la branscha da musica svizra; c. resguardar adequatamain la litteratura svizra; d. emetter producziuns da realisaturs svizzers ed europeics independents sco er emissiuns producidas sez. 4. Ella metta a disposiziun meds finanzials adequats per las prestaziuns culturalas pretendidas.

ulteriuras novitads